Sympozjum branżowe Chemia 2023

Już 29. raz w Płocku pod patronatem Grupy Orlen odbyło się sympozjum naukowo-techniczne traktujące o stanie i przyszłości polskiego przemysłu chemicznego i petrochemicznego.

Spotkanie w stolicy polskiej chemii miało bardzo dynamiczny charakter, a to z uwagi na liczne zmiany rynkowe i trudną sytuację polityczno-gospodarczą z ostatnich miesięcy. Niewątpliwie tematy, które miały kluczowy wpływ na kierunek rozmów o przyszłości branży chemicznej w Polsce to:

• zbrojny atak Rosji na Ukrainę
• wywołany wojną na Wschodzie kryzys energetyczny
• połączenie Grupy Lotos z Grupą Orlen
• podpisanie umowy z Saudi Aramco na sprzedaż części udziałów w Rafinerii Gdańskiej.

Ponadto traktowano także o zmianach legislacyjnych, kierunkach realizacji unijnej polityki klimatycznej, rozwiązaniach przyszłości, proekologicznym gospodarowaniu surowcami i odpadami czy transformacji cyfrowej w branży.

Transformacja energetyczna i trudności rynkowe

W dobie kryzysu energetycznego wywołanego m.in. agresją Rosji na Ukrainę, diametralnie zmienił się układ sił w dostawach paliw energetycznych. Sankcje nałożone na Rosję i zerwanie z nią relacji handlowych zmusiło przedsiębiorstwa do przedefiniowania strategii rozwoju na najbliższe miesiące. Firmy z jednej strony utraciły dostęp do zakontraktowanych dostaw paliw energetycznych płynących z Rosji i zmuszone były do poszukiwania dostaw z innych kierunków. Z drugiej – utracono rynki zbytu towarów, co wywołało chwilowe trudności rynkowe i konieczność zbudowania nowych kanałów dystrybucji.

Podczas wydarzenia dużo miejsca poświęcono dyskusjom w zakresie proekologicznej polityki zakładów chemicznych. Mimo trudnej sytuacji gospodarczej na całym rynku europejskim, wszystkie kraje unijne nadal zobligowane są do wypełniania postanowień w ramach europejskiego zielonego ładu i znacznego obniżenia emisji zanieczyszczeń w perspektywie do roku 2055.

Omawiano zmiany w zakresie redukcji w stosowaniu nawozów sztucznych, emisji spalin, efektywniejszego wykorzystania energii oraz stawiano tezy, jak sprostać wymaganiom rynku w zakresie dostarczania paliw pozyskiwanych z odnawialnych źródeł i czym w ogóle są paliwa przyszłości. Na pewno w najbliższych latach z zaciekawieniem będziemy obserwować rynek paliw w związku z wykorzystaniem wodoru oraz rozwoju energetyki atomowej.

Degazyfikacja – technologia prośrodowiskowa

W bloku tematycznym traktującym o innowacjach wspierających branżę chemiczną zaprezentowano wiele ciekawych propozycji technologicznych. W kontekście coraz bardziej zaostrzonych wymogów środowiskowych, jakim muszą sprostać zakłady przemysłowe, coraz więcej uwagi poświęca się na rozwiązania wspomagające działania proekologiczne. Nie ma co ukrywać – branża chemiczna jest jedną z tych, która emisyjnością i energochłonnością mocno eksploatuje środowisko i ma w tym zakresie wiele do zrobienia.

Spółka Climbex zaprezentowała technologię degazyfikacji, którą chce rozwijać na polskim rynku wspólnie z niemieckim partnerem.

– „Branża chemiczna należy do tych, w której mamy zdiagnozowaną największą ilość procesów technologicznych, gdzie dochodzi do generowania niebezpiecznych gazów” – mówi Grzegorz Szymański, dyrektor rozwoju usług na rynkach międzynarodowych w spółce Climbex. „Stąd nasze działania idące w stronę wspierania przedsiębiorstw, by ograniczać ich emisyjność. Z wykorzystaniem technologii degazyfikacji chcemy pomagać zakładom tam, gdzie wymagane jest wsparcie w udoskonalaniu procesów technologicznych i podnoszenie ich jakości. Technologia ta wpływa na redukcję zanieczyszczeń emitowanych przez zakład i stwarza bezpieczniejsze warunki pracy” – dodaje dyrektor Szymański.

Degazyfikacja realizowana jest z wykorzystaniem mobilnych jednostek z infrastrukturą do spalania niebezpiecznych gazów. Podpina się je do instalacji zakładu tak, by wyłapać szkodliwe gazy i odprowadzić do komory spalającej.

– „Dzięki degazyfikacji szkodliwe związki mogą być w skuteczny sposób zneutralizowane” – komentuje dalej Grzegorz Szymański z Climbexu. „W procesie odpadem jest tylko woda i dwutlenek węgla. Co więcej, czas wykonania usługi jest bardzo krótki, dzięki czemu odgazowywana instalacja szybko jest ponownie dostępna w procesach technologicznych”.

Przyszłość branży chemicznej

Jak podaje Eurostat branża chemiczna nie tylko w Polsce, ale w całej Europie będzie jeszcze długo mierzyć się z trudnościami. Gwałtowny wzrost cen gazu i potencjalne ryzyko jego niedoborów, wzrost cen energii elektrycznej, silna presja ograniczania zużycia paliw kopalnych i do tego agresja Rosji, która zagroziła dostawom surowców – to wszystko złożyło się na sytuację, że w II połowie 2022 roku import chemikaliów w Europie był większy niż eksport. Takiej sytuacji branża jeszcze nigdy nie odnotowała. Wg danych Europejskiej Izby Przemysłu Chemicznego Cefic konkurencyjność europejskiej branży chemicznej znacznie spadła. Zmniejszył się też globalny udział w rynku europejskich producentów i spadek ten widoczny jest od 2010 roku.

Polskie zakłady chemiczne na tle europejskim poradziły sobie całkiem dobrze, choć cięcia kosztów były nieuchronne, by jakkolwiek ratować poziom rentowności. Firmy skoncentrowały się na zapewnieniu dostaw surowców i niwelowaniu skutków wahania ich cen, oszczędnościach energetycznych czy wprowadzaniu czasowych przestojów produkcyjnych.

Mimo trudności wiele zakładów nadal realizuje przedsięwzięcia badawczo-rozwojowe i kontynuuje swoje plany inwestycyjne. Rafineria Gdańska podczas sympozjum pochwaliła się współpracą z Microsoftem na temat projektu zbudowania cyfrowego bliźniaka dla najważniejszych instalacji zlokalizowanych na terenie rafinerii.

Reprezentacja branży chemicznej

Tegoroczną konferencję Chemia 2023 odwiedziło niemal 400 gości, wśród których znaleźli się zakłady branżowe, dostawcy rozwiązań, przedstawiciele ośrodków badawczych i naukowych, jaki również przedstawiciele organizacji sektorowych działających na rzecz wspierania i propagacji osiągnięć rodzimej branży chemicznej.