7 stycznia, 2025
Instalacje przemysłowe zakładów tworzy mnóstwo różnego typu konstrukcji, zbiorników i rurociągów przemysłowych. Wszystkie razem tworzą niezwykle skomplikowany organizm o ogromnych mocach przetwórczych i produkcyjnych. Pośród infrastruktury przemysłowej znajdują się m.in. zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe, które podlegają dozorowi technicznemu.
- Kiedy zbiorniki podlegają dozorowi technicznemu i co to oznacza?
- Jak dbać o należyte utrzymanie sprawności technicznej tego typu infrastruktury?
- Co decyduje o dobrze odpowiedniej technologii czyszczenia przemysłowego zbiorników dozorowych?
Technologiczne zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe nie są objęte przepisami o dozorze technicznym, choć zakłady nie są zwolnione z dbałości o ich bezpieczną eksploatację. Jeśli jednak tego typu zbiorniki są przeznaczone do przechowywania materiałów trujących, żrących i niebezpiecznych, zakład przemysłowy ma obowiązek przeprowadzać ich okresowe inspekcje z udziałem Urzędu Dozoru Technicznego (UDT).
Zapisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.12.2012 w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu określają dokładnie, że zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe podlegają Urzędowi Dozoru Technicznego, jeśli są przeznaczone do magazynowania:
- materiałów niebezpiecznych o właściwościach trujących i żrących
- materiałów ciekłych zapalnych, których prężność pary w temperaturze 50°C nie jest większa niż 3 bary, a temperatura zapłonu nie jest wyższa niż 61°C.
Dbałość o należyty stan techniczny zbiorników dozorowych
Zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe są integralnymi elementami instalacji technologicznych w zakładach przemysłowych różnych branż. Ich systematyczne czyszczenie jest konieczne dla zachowania sprawności i wydajności operacyjnej, jak i ze względów bezpiecznej ich eksploatacji. Służby utrzymania ruchu realizują te procesy we współpracy ze specjalistycznymi firmami zewnętrznych, doświadczonymi w obsłudze danych instalacji czy technologii.
„Zbiorniki do przechowywania materiałów żrących, trujących i niebezpiecznych, z uwagi na zagrożenia związane z ich użytkowaniem, są przedmiotem ścisłego nadzoru. W ich przypadku, oprócz okresowego czyszczenia, należy zadbać także o przeprowadzenie inspekcji przez służby dozorowe” – mówi Maciej Spodzieja, dyrektor techniczny w spółce Climbex należącej do Grupy Impel, realizującej usługi specjalistycznego czyszczenia przemysłowego. „Dozór jest dodatkowym elementem prewencyjnym, weryfikującym czy zakłady przemysłowe z należytą starannością wypełniają wymogi bezpiecznego użytkowania instalacji na materiały niebezpieczne i czy ich stan techniczny pozwala na dalszą eksploatację” – dodaje Spodzieja.
Właściwe przeprowadzenie procesu czyszczenia wymaga specjalistycznej wiedzy, precyzyjnego planowania oraz zastosowania odpowiednio dopasowanych technologii. Dobór odpowiedniej metody czyszczenia zależy od rodzaju zbiornika, charakterystyki przechowywanych substancji oraz rodzaju osadów koniecznych do usunięcia.
Zbiorniki na materiały ciekłe łatwopalne
Magazynowanie materiałów ciekłych łatwopalnych występuje np. w rafineriach czy w bazach paliwowych przemysłu petrochemicznego. Zlokalizowane tam wielkogabarytowe zbiorniki o pojemności dochodzącej nawet do 100 tys.m3, magazynują ropę naftową i inne produkty ropopochodne. Częstotliwość czyszczenia tego typu zbiorników wynika z przepisów prawnych dotyczących przeglądów technicznych, jak również jest wymagane każdorazowo w przypadku zmiany magazynowanego surowca.
„Do procesów czyszczenia wielkogabarytowych zbiorników wykorzystujemy technologię ATC (Automated Tank Cleaning), która nie wymaga pracy ludzi wewnątrz zbiornika, kiedy jest w nim duże stężenie niebezpiecznych gazów i oparów” – mówi dalej ekspert z Climbexu. „Podczas magazynowania ropy naftowej oraz jej pochodnych na dnie zbiorników gromadzą się różnego typu osady zawierające bardzo niebezpieczne frakcje lotne, m.in. benzen i siarkowodór. Osady te pozostają w zbiorniku po opróżnieniu go z ropy naftowej, a unoszące się w nim gazy występują w stężeniu groźnym dla człowieka. Technologia ATC do czyszczenia wielkogabarytowych zbiorników jest w pełni zautomatyzowana i gwarantuje, poza samym wyczyszczeniem zbiornika, odzysk z osadów dennych wartościowych węglowodorów” – mówi Maciej Spodzieja, podkreślając zalety rozwiązania.
Zbiorniki na materiały trujące i żrące
W wielu procesach wytwórczych przedsiębiorstwa wykorzystują surowiec, jakim jest ług sodowy. Ma on wiele profesjonalnych zastosowań i jest podstawowym surowcem chemicznym wykorzystywanym m.in. w przemyśle papierniczym, chemicznym, kosmetycznym, petrochemicznym czy spożywczym. Jest substancją niebezpieczną, która może powodować poważne uszkodzenie ciała.
„Czyszczenie zbiorników ługu sodowego w każdej branży wygląda podobnie. Z uwagi, że jest to substancja żrąca, w procesie czyszczenia stosujemy najwyższe standardy bezpieczeństwa” – podkreśla ekspert. „Tam, gdzie tylko jest to możliwe staramy się angażować technologie automatycznego czyszczenia, które w możliwe jak największym stopniu ograniczają udział człowieka, by nie narażać pracowników na kontakt czy bliskość z substancjami niebezpiecznymi”.
Podobnie sytuacja wygląda w przypadku kwasu siarkowego czy azotowego, które są wykorzystywane, np. w branży chemicznej i petrochemicznej. Zbiorniki oraz dodatkowa infrastruktura przesyłowa takiego medium wymaga specjalnej konstrukcji, materiałów kwasoodpornych oraz szczególnych zasad postępowania zarówno przy eksploatacji, jaki i przy serwisowaniu oraz czyszczeniu.
„Do czyszczenia zbiorników z ługiem sodowym czy kwasem siarkowym wykorzystujemy ładowarki próżniowe wyposażone w wysokowydajne pompy oraz automatyczne głowice czyszczące. Najpierw za pomocą podciśnienia wytwarzanego przez ładowarkę próżniową odsysane są resztki medium ze zbiornika, a następnie, z wykorzystaniem automatycznej technologii dysz sferycznych, czyszczony jest zbiornik. Duży wydatek wody pompy HP i UHP gwarantuje wykonanie usługi z wysoką skutecznością” – dodaje Maciej Spodzieja.
Rurociągi przesyłowe
Specjalistycznymi zbiornikami w rozumieniu przepisów o dozorze technicznym są także rurociągi, którymi w procesach technologicznych transportowane są substancje trujące i żrące. Rurociągi wymagają okresowych przeglądów w zakresie weryfikacji szczelności ich powłok, zużycia technologicznego czy sprawdzenia przepustowości. Dodatkowe czynniki, jak długość eksploatacji instalacji, temperatura przesyłu medium i zastosowane ciśnienie robocze, mogą mieć zasadniczy wpływ na tempo i rodzaj osadów odkładających się w rurociągach. Nagromadzone osady należy systematycznie usuwać, by nie osłabiać wydajności procesu technologicznego.
„W czyszczeniu rurociągów niezwykle istotnym czynnikiem jest odpowiedni dobór dwóch parametrów, jakimi są ciśnienie, z jakim podawane jest medium czyszczące oraz wydatek wody. Osady w rurociągach mogą mieć różny skład, a tym samym różną twardość. By je skutecznie usunąć, należy rozbić je odpowiednim medium pod wysokim ciśnieniem i odessać na zewnątrz. Co więcej, wszystko należy wykonać bez uszkodzenia powłok instalacji. W tego typu zleceniach wykorzystujemy m.in.ładowarki próżniowe oraz pompy HP i UHP, które potrafią usunąć nawet najtwardsze osady. Doczyszczanie końcowe wykonujemy z użyciem ręcznych lanc do mycia hydrodynamicznego” – podsumowuje Maciej Spodzieja.
Poprawa procesów technologicznych Zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe, niezależnie od ich konstrukcji i przechowywanych surowców, wymagają czyszczenia, mycia i serwisowania. Podstawowym celem jest przywrócenie ich nominalnej pojemności operacyjnej, utrzymanie płynności procesów technologicznych i minimalizowanie ryzyka wystąpienia awarii. Inspekcja dozorowa natomiast, dopuszczając instalację do dalszej eksploatacji, potwierdza tym samym jakość dobrze wykonanej usługi, ale przede wszystkim stoi na straży wypełniania zgodności eksploatacji infrastruktury przemysłowej z polskimi i europejskimi normami bezpieczeństwa.
Przeczytaj podobne artykuły:
Czyszczenie zbiornika brudnego heksanu – publikacja
Automatyczne czyszczenie wielkogabarytowych zbiorników na ropę naftową – oferta
